- Który dzisiaj?
- Szósty
- Sobota?
- Nie; niedziela
- Ale ja pytałem o miesiąc!
- Aha. Miesiąc marzec.
- Więc jest szósty marzec.
- Nie, jest szósty marca.
- Przecież sam powiedziałeś przed chwilą, że mamy marzec.
- Tak, ale to nie jest szósty marzec w moim życiu. Przeżyłem ich już kilkaset.
- Nic nie rozumiem! To jak mam odpowiedzieć na pytanie o datę?
- Data ma dzień, miesiąc i rok, rzadziej tydzień (na przykład w liczeniu ciąży). Dzień jest umieszczony w miesiącu. Szósty jest dwanaście razy w roku. Dlatego muszę określić dokładniej, o który szósty chodzi. Jeśli pytasz o dzisiaj, to odpowiadam: szósty marca; dokładniej: szósty dzień marca. Tylko ten dzień opuszczam, bo to oczywiste. Podobnie jest z dniem w określeniu dnia szóstego marca. Tylko urzędnicy kochają wrzucać dwa grzyby w barszcz. Mogę jeszcze powiedzieć, że jest szósty dzień tygodnia, ale to oznacza sobotę, a nie datę w kalendarzu. Ale zawsze nazwa miesiąca lub tygodnia musi być w dopełniaczu. Mogę też powiedzieć, że dzisiaj jest szóstego marca albo pamiętaj o szóstym marca. Liczebnik nazywający dzień można odmieniać przez przypadki, ale nazwa miesiąca musi być w dopełniaczu, bo chodzi o liczebnik porządkowy oznaczający miejsce dnia w kalendarzu (dokładniej w miesiącu). A szósty marzec sugeruje, ze liczę nie dni, jeno miesiące.
prof. dr hab. Tadeusz Zgółka
Członek Rady Języka Polskiego
przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk