Rezultaty projektu IREG

Przemysł 4.0 oznacza transformację przemysłową, zorientowaną w kierunku technologii cyfrowych i wirtualnych wspieranych usługami, mającą na celu wprowadzanie innowacji w procesach produkcyjnych i dążeniu w kierunku zrównoważonego rozwoju w organizacjach.

W tym kontekście startupy stanowią specyficzną grupę podmiotów, które rozpoczynając działalność nastawione są na implementację nowych rozwiązań biznesowych i technologicznych, zmuszone są do funkcjonowania w napięciu między dwoma przeciwstawnymi celami. Z jednej strony wprowadzają innowacje i rozwijają nowe produkty (eksploracja), z drugiej strony muszą zapewnić wysoki poziom efektywności działań operacyjnych i odpowiedni wynik finansowy satysfakcjonujący inwestorów (eksploatacja). Tym właśnie jest pojęcie oburęczności (ambidekstrii, ang. ambidexterity) w kontekście zarządzania i organizacji przedsiębiorstw.

Zakres podmiotowy badań stanowiło 170 startupów, działających na terenie RP, nie dłużej niż pięć lat od daty ich założenia. Charakterystyka próby badawczej: dominują startupy zatrudniające 1-3 osoby (48%), będące w fazie wzrostu (35%), finansowane kapitałem własnym (69%), oraz nie stosujące żadnej koncepcji rozwoju startupu (44%). Respondentami byli właściciele lub kadra zarządzająca startupami. W kwestionariuszu uwzględniono po dziewięć pytań odnoszących się do eksploracji i eksploatacji. Realizację badań empirycznych wykonał wyspecjalizowany podmiot.

Wyniki badania ankietowego wskazują:

• Startupy, które chcą kształtować oburęczność powinny uwzględniać przeciwstawne działania: koncentrację na rozwoju innowacyjnych produktów i ekspansji rynkowej oraz poprawę efektywności i doskonałości operacyjnej.
• W tym celu należy skupiać się na osiąganiu satysfakcji klienta oraz umiejętnym wykorzystaniem uwarunkowań oferowanych przez otoczenie.
• Szczególnie ważne są dwa typy podmiotów w otoczeniu bliższym. Jest to nawiązywanie współpracy strategicznej z podmiotami z branży oraz formalizowanie tej współpracy. Drugim typem podmiotów jest korzystanie ze wsparcia rządowego i inkubatorów przedsiębiorczości.

Efektem badań będzie publikacja: Shaping the ambidexterity of start-ups: In search of critical success factors.

Ponadto w przyszłości rozważane są kolejne publikacje dotyczące pozostałych zmiennych objętych badaniem, w tym np. proces rozwoju startupów w kontekście KCS i oburęczności.

DOI: DOI:10.17221/46/2024-AGRICECON

https://doi.org/10.34659/eis.2024.89.2.691

W badaniu zatytułowanym „Boycott Reactions to Greenwashing Strategies” („Reakcje bojkotem na strategie greenwashingu”) przeanalizowano jak różne praktyki greenwashingu wpływają na skłonność konsumentów do bojkotu produktów powiązanych z tymi działaniami. Greenwashing to strategia polegająca na wprowadzaniu konsumentów w błąd co do ekologicznych właściwości produktów lub działań firm, która może prowadzić do utraty zaufania oraz wywoływać negatywne reakcje konsumentów.

W badaniu uwzględniono takie zmienne, jak: zaangażowanie w kategorię wina (wine category involvement – WCI), wartości proekologiczne konsumentów (green consumer values – GCV), skłonność do bojkotu (intention to boycott – ITB), intencja zakupowa (purchase intention – PI), poziom postrzeganej manipulacji (perceived manipulation level – PML) oraz postrzegana waga problemu (perceived severity – PS). Analiza wykazała wysoką spójność wewnętrzną dla mierzonych konstrukcji, a wartości alfa Cronbach’a potwierdziły ich wiarygodność.

Wyniki badania (kluczowe ustalenia)

• Efekty mediacyjne: Badanie ujawniło zarówno pełne, jak i częściowe efekty mediacyjne poziomu postrzeganej manipulacji (PML) i postrzeganej wagi problemu (PS) na skłonność do bojkotu (ITB) oraz intencję zakupową (PI). W szczególności PML w pełni mediował relację z ITB i PI, podczas gdy PS w pełni mediował PI i częściowo ITB.
• Analiza moderacji: Zaangażowanie w kategorię wina (WCI) istotnie moderowało związek między PS a PI, jednak nie wpłynęło na relację między PS a ITB ani między PML a PI. Z kolei wartości proekologiczne (GCV) istotnie moderowały wpływ PML na ITB, ale nie na PI, co sugeruje, że konsumenci o wysokiej świadomości ekologicznej są bardziej wrażliwi na postrzeganą manipulację i bardziej skłonni do uczestnictwa w bojkotach.
• Analiza współczynnika nachylenia (simple slope): Analiza potwierdziła silny wpływ predykcyjny PML na ITB.

Wkład do nauki

Badanie wnosi istotny wkład do literatury z zakresu zachowań konsumenckich i praktyk greenwashingu:

• Nowe ujęcie wpływu greenwashingu na konsumentów: Wyniki wskazują, że postrzegana manipulacja ma silny wpływ na gotowość konsumentów do bojkotowania produktów, zwłaszcza u osób o silnych wartościach proekologicznych. To nowe spojrzenie na reakcje konsumentów na greenwashing pozwala lepiej zrozumieć konsekwencje nieetycznych działań marketingowych.
• Identyfikacja mediatorów i moderatorów: Badanie zidentyfikowało kluczowe czynniki wpływające na reakcje konsumentów, takie jak postrzegana manipulacja i wartości proekologiczne, co wzbogaca wiedzę naukową w temacie procesów decyzyjnych konsumentów.

Efektem badań jest publikacja naukowa pt. Boycott reactions to greenwashing: the moderating role of green consumer values and product category involvement

Celem badań było: (1) dostarczenie teoretycznego ramowego podejścia do perspektyw badawczych dotyczących pracy zdalnej oraz subiektywnego dobrostanu, uważności (mindfulness) oraz zaangażowania w pracę pracowników pracujących w modelu zdalnym i hybrydowym; (2) walidacja i adaptacja kulturowa narzędzi badawczych; (3) zidentyfikowanie związków między wyzwaniami i korzyściami pracy zdalnej, dobrostanem (w trzech wymiarach: psychologicznym; zdrowia fizycznego; i relacji), uważnością (mindfulness) i zaangażowaniem w pracę pracowników pracujących w modelu zdalnym i hybrydowym.

Wyniki badania ankietowego wskazują:

• Zalety pracy zdalnej pozytywnie wpływają na subiektywny dobrostan pracowników; najsilniejszy wpływ odnotowano w wymiarze subiektywnego dobrostanu relacyjnego, z kolei najmniejszy wpływ zaobserwowano w wymiarze subiektywnego dobrostanu fizycznego.
• Wyzwania pracy zdalnej negatywnie wpływają na subiektywny dobrostan pracowników, ale tylko w wymiarze dobrostanu relacyjnego.
• Pracownicy w modelu hybrydowym (pracujący częściowo zdalnie) zgłaszają wyższe poziomy subiektywnego dobrostanu, z wyjątkiem dobrostanu fizycznego, w porównaniu do tych, którzy pracują w pełni zdalnie.
• Pracownicy pracując zarówno w pełni jaki i częściowo zdalnie na stanowiskach kierowniczych zgłaszają wyższy poziom subiektywnego dobrostanu niż pracownicy na stanowiskach niekierowniczych.
• Pracownicy w modelu hybrydowym zarówno o wysokim, jak i niskim poziomie uważności (mindfulness) osiągają wysokie zaangażowanie w pracę.

Efektem badania będą trzy publikacje: The Remote Work Experience: Exploring Advantages, Disadvantages, and Impacts on Empoyees’ Subjective Well-being autorstwa Katarzyna Mierzejewska, Katarzyna Woźniak-Jasińska i Michał Chomicki (UEP) oraz Mindfulness and Work Engagement Among Hybrid Employees: A Closer Look. Autorami publikacji będą Katarzyna Mierzejewska, Katarzyna Woźniak-Jasińska i Michał Chomicki (UEP).

Wyniki badań zostały przedstawione podczas międzynarodowej konferencji „2024 RSA Central and Eastern Europe (CEE) Conference Central and Eastern Europe: Dynamically Changing Regions in an Ever-Changing World” organizowanej przez the University of Dubrovnik, the Croatian Ministry of Regional Development, EU Funds oraz the Leibniz ScienceCampus Eastern Europe- Global Area (EEGA).

The Remote Work Experience: Exploring Perceptions, Advantages, Challenges, and Impacts on Well-being

Remote Work Realities: Mindfulness Practices and Work Engagement

Zapewnienie bezpiecznej żywności i troska o zdrowie konsumentów oraz dobrostan zwierząt należą do wiodących celów polityki UE i sektorów produkcji żywności. W celu zapobiegania i kontrolowania zanieczyszczeń mikrobiologicznych na różnych etapach produkcji żywności stosuje się różnorodne substancje chemiczne. Procedury agrotechniczne obejmują stosowanie fungicydów, podczas gdy w przemyśle spożywczym stosuje się środki dezynfekujące lub konserwujące. Wadą związków chemikaliów jest możliwość gromadzenia się ich pozostałości w łańcuchu żywnościowym, wykształcanie oporności mikroorganizmów na stosowane związki i różne skutki uboczne dla zdrowia ludzi i zwierząt.

Istnieje więc ogromna potrzeba wprowadzenia nowych, przyjaznych dla środowiska technologii, w tym ekstrakcji substancji przeciwdrobnoustrojowych. Coraz popularniejszą metodą odzyskiwania związków bioaktywnych jest ekstrakcja płynem nadkrytycznym, która stanowi nietoksyczną, tanią i powszechnie uznawaną za bezpieczną (GRAS) technikę w porównaniu z konwencjonalnymi metodami ekstrakcji, które często wymagają wyższych temperatur i dużych ilości rozpuszczalników organicznych.

Zaprezentowane w ramach konferencji badania pt..” Possibilities of using supercritical CO2 extracts from oregano as eco-friendly solution in Sustainable Agri-Food Safety Management” dotyczyły możliwości wykorzystania ekstraktów z popularnej u nas rośliny Origanum vulgare, pozyskanych na drodze ekstrakcji nadkrytycznym CO2. Przeprowadzone badania wykazały duży potencjał pozyskanych ekstraktów względem różnych grup mikroorganizmów. Aktywność wobec patogenicznych grzybów daje szansę zastosowania ich jako alternatywy dla fungicydów w rolnictwie, natomiast w stosunku do bakterii i wytwarzanych przez nie biofilmów stwarza możliwość wykorzystanie ich jako składników środków dezynfekujących.

Podczas konferencji Prof. D. Gwiazdowska poprowadziła sesję Sustainable Agriculture and Agricultural Product Processing, w trakcie której zaprezentowane zostały prace dotyczące różnych osiągnięć biotechnologicznych dla zrównoważonego rolnictwa.

Współautorzy: Krzysztof Juś, Katarzyna Marchwińska, Szymon Frąk, Romuald Gwiazdowski, Agnieszka Waśkiewicz

Strategia podatkowa definiowana jest jako planowanie działań podatkowych, które mają na celu optymalizowanie obciążeń podatkowych przedsiębiorstwa przy jednoczesnym przestrzeganiu obowiązujących przepisów. Od 2020 roku przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, których roczne przychody przekraczają 50 mln euro, mają obowiązek publikowania informacji o realizowanej przez nie strategii podatkowej. Głównym celem ustawodawcy było dążenie do zwiększenia transparentności podatkowej podatników odgrywających istotną rolę na polskim rynku. Zgodnie z intencją ustawodawcy, mechanizm ten miał się stać kolejnym instrumentem mającym przyczynić się także do rozwiązania problemu unikania opodatkowania.

Z przeprowadzonych analiz wynika jednak, że informacje prezentowane przez przedsiębiorstwa stanowią jedynie zbiór punktów, które wprost wskazane są w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Przedsiębiorstwa skupiają się na zapewnieniu o zgodności z prawem, minimalizując informacje o działaniach, które mają na celu optymalizację podatkową. Oznacza to, że choć publikacja informacji o realizowanej strategii podatkowej miała przyczynić się do zmniejszenia praktyk unikania opodatkowania przez duże przedsiębiorstwa, realny wpływ tego narzędzia we wskazanym obszarze pozostaje dyskusyjny. Brak jednolitych standardów oraz trudności z analizą i porównaniem publikowanych danych stanowią główne wyzwania dla pełnej realizacji tego celu.

Z moich wcześniejszych badań wynika, że najbardziej zaawansowane w procesie dobrowolnej redukcji materialnego śladu konsumpcji są osoby z pokolenia X (spośród przebadanych 4 pokoleń, tj. baby boomers, X, Y i Z). W celu realizacji tego zamysłu są skłonne ograniczyć kupowanie żywności i jej marnotrawstwo, zakupy nowej odzieży oraz współdzielić przestrzeń życiową. Nie wykazano związku w przypadku ograniczeń dotyczących posiadanych środków transportu i podróżowania oraz kupowania nowych mebli. Co więcej, osoby z tego pokolenia są także skłonne zredukować zużycie mediów oraz wydłużać czas użytkowania sprzętów, ale bez związku z chęcią ograniczenia materialnego śladu konsumpcji. Jest wysoce prawdopodobne, że w przypadku tych zachowań, motywacja ma charakter ekonomiczny.

Uzyskane wyniki wskazują na to, że ograniczenia z pobudek pro-środowiskowych są najbardziej prawdopodobne w przypadku takich zachowań, które dają konsumentom najwięcej korzyści i nie wymagają poświeceń. Z całą pewnością do takich należy ograniczanie kupowania żywności, szczególnie w kontekście ograniczenia jej marnotrawstwa – tutaj efekt może być podwójnie korzystny: konsument mniej wydaje na żywność, jednocześnie mniej jej wyrzuca.

Jeśli chodzi o ograniczenie kupowania nowej odzieży, to gotowość w tym zakresie może być tłumaczona kilkoma przyczynami: wzrostem społecznej akceptacji zakupów w second-handach (kupowanie tam nie jest już powodem wstydu), korzystną relacją ceny do jakości w przypadku odzieży używanej, a także być mniejszymi potrzebami w zakresie kupowania odzieży w ogóle (z powodu mniejszej podatności na trendy mody i ilości zgromadzonej odzieży).

Ciekawy efekt dotyczy skłonności do współdzielenia powierzchni mieszkaniowej. Pokolenie X obserwuje swoich starzejących się rodziców, brak systemowych rozwiązań w zakresie opieki nad seniorami w Polsce i prawdopodobnie, motywowane dodatkowo strachem przed samotnością, jest skłonne dzielić przestrzeń z innymi osobami.

Z kolei brak skłonności do ograniczeń w zakresie środków transportu może mieć związek z niewystarczającym poziomem rozwoju infrastruktury transportowej (i zjawiskiem wykluczenia transportowego), a także niskim komfortem korzystania z takich środków transportu współdzielonego jak np. hulajnoga.

Osoby z pokolenia X nie chcą także ograniczać się w podróżowaniu oraz, co ciekawe, redukować kupowania nowych mebli. Może to mieć związek z poczuciem niskiej ich jakości i koniecznością ich wymiany z jednej strony oraz obawami przed meblami używanymi – ostatecznie łatwiej wyprać spodnie kupione w second-handzie niż zdezynfekować fotel.

Planowane jest wykorzystanie wyników badań w monografii: „Mniej. Koncepcja dewzrostu z perspektywy konsumentów”.

W trzeciej dekadzie XXI wieku zwraca się szczególną uwagę w kształtowaniu polityk społecznej, gospodarczej i środowiskowej na implementację celów zrównoważonego rozwoju. Wśród nich poruszane są m.in. zagadnienia związane z zapewnieniem równości, różnorodności oraz włączania do współpracy i zespołów pracowników, którzy z różnych względów mogą czuć się wykluczeni. W literaturze i w praktyce dla ich opisu stosuje się akronim DEI – pochodzący od angielskich wyrazów diveristy, equity i inclusion, czyli różnorodność, równość i włączania.

W wielu organizacjach wdrażane są działania, które mają zapewniać w środowisku pracy różnorodność, zapewnić równe traktowanie i włączanie do prac zespołowych osób z różnych powodów wykluczane. W ten sposób buduje się zespoły, które z racji, iż są mniej homogeniczne, mogą kreować bardziej wielowymiarowe, zróżnicowane i lepsze rozwiązania dla realizowanych zadań, budujące zarówno kapitał społeczny w organizacji, jak i poza nią.

Prowadzone badanie, wśród najstarszych przedstawicieli pokolenia Z i Y, czyli osób urodzonych w latach    1995-2002 oraz 1975-1982 miała na celu:

1. ustalenie postaw przedstawicieli pokoleń Y i Z wobec praktyk z obszaru DEI,
2. identyfikację podobieństw i różnic w postawa przedstawicieli pokoleń Y i Z wobec DEI  oraz wskazaniem na  wybrane czynniki różnicujące respondentów (m.in. wykształcenie, płeć, miejsce zamieszkania, charakter wykonywanej pracy, także typ organizacji,
3. identyfikacja związku pomiędzy DEI i zjawiskiem obserwowanym od kilku lat – tzw. Ciche odchodzenie (QQ- quiet quitting).

Wstępna analiza wyników pozwala sformułować kilka ciekawych wniosków:

–  niezależnie od przynależności do pokolenia, pracownicy nie mają jednoznacznie  przyjętych  stanowisk odnośnie obecnego miejsca pracy oraz  Jedynie w przypadku trzech  opinii:  Czuję, że moja obecna praca jest pozbawiona sensu; Po dniu pracy trudno jest mi odzyskać energię; Kiedy rano wstaję, nie mam siły do rozpoczęcia nowego dnia pracy;

– wyraźnie przedstawiciele pokolenia Z  w większym stopniu niż przedstawiciele pokolenia Y przychylają się do  prezentowanych w badaniu opinii na temat różnorodności, równości oraz inkluzywności (DEI) oraz cichego odchodzenia z pracy (QQ).

– do najwyżej ocenianych opinii, niezależnie od pokolenia należą: U mojego obecnego pracodawcy liczą się umiejętności pracownika a nie jego płeć; W obecnej pracy zawsze czuję się częścią zespołu; Lepiej jest pracować z osobami podobnymi do siebie; Ludzie pasują do organizacji, w której obecnie pracuję, wówczas gdy są podobni do już zatrudnionych pracowników; Myślę, że organizacja w której pracuję, uznaje różnorodność kulturową pracowników; W organizacji w której pracuję, liczą się kwalifikacje, a nie wykształcenie; U mojego obecnego pracodawcy awans zależy od wyników pracownika, a nie od jego narodowości.

– pracownicy bardziej skłaniają się ocenom, iż mają zaufanie do swoich pracodawców.

– niezależnie od opinii poddawanej ocenie, wśród respondentów z danego pokolenia panuje dość duże zróżnicowanie postaw. Wskazuje to na fakt, iż pracownicy mają różne doświadczenia ze swoimi pracodawcami i ich postawy mogą się skrajnie różnić.

W dalszych etapach analiz  opracowywane  zostaną odpowiedzi z uwzględnieniem innych niż wiek kryteriów demograficznych. Ponadto zostanie zweryfikowana teza o związku między politykami DEI w organizacji a zaufaniem do organizacji oraz quiet quitting.

W naszych badaniach skupiliśmy się na problemie opóźnień w dostawach w łańcuchach dostaw, szczególnie w sektorze inżynierii morskiej, który jest kluczowy dla wielu gałęzi przemysłu. Zamiast polegać na tradycyjnych metodach przewidywania, które koncentrują się głównie na identyfikacji korelacji, zastosowaliśmy nowoczesne podejście przyczynowego uczenia maszynowego (Causal Machine Learning). To podejście nie tylko przewiduje, czy dostawa będzie opóźniona, ale także pomaga zrozumieć, dlaczego do opóźnienia dochodzi i jakie działania mogą je skutecznie zminimalizować.

Nasze badania, oparte na analizie ponad 77 tysięcy zamówień, wykazały, że dostawcy, którzy obsługują więcej niż jeden magazyn, są znacznie bardziej narażeni na opóźnienia. Wynika to z konieczności priorytetyzacji dostaw do różnych miejsc, co prowadzi do opóźnień w realizacji zamówień. Co więcej, odkryliśmy, że sezon, w którym składane są zamówienia, ma istotny wpływ na czas dostawy – zamówienia złożone w drugim i trzecim kwartale roku były bardziej narażone na opóźnienia w porównaniu do zamówień składanych w innych porach roku.

Dzięki zastosowaniu zaawansowanych algorytmów byliśmy w stanie opracować precyzyjne strategie, które mogą pomóc firmom uniknąć opóźnień w dostawach. Na przykład, firmy mogą rozważyć współpracę z dostawcami dedykowanymi wyłącznie jednemu magazynowi lub odpowiednio planować zamówienia, uwzględniając sezonowość.

Nasze badania mają szerokie zastosowanie praktyczne. Wyniki te mogą być wykorzystane nie tylko przez duże przedsiębiorstwa, ale również przez małe i średnie firmy, które chcą zoptymalizować swoje procesy logistyczne i zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku. Wprowadzenie takich rozwiązań przyczyni się do zwiększenia efektywności łańcucha dostaw, ograniczenia kosztów związanych z opóźnieniami oraz poprawy jakości obsługi klienta. Dzięki temu firmy mogą lepiej przygotować się na nieprzewidziane sytuacje i zwiększyć swoją elastyczność operacyjną.

Efektem wspólnych badań jest publikacja „What if? Causal Machine Learning in Supply Chain Risk Management” , International Journal of Production Research https://doi.org/10.48550/arXiv.2408.13556

Autorzy: Mateusz Wyrembek (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), George Baryannis (University of Huddersfield) oraz Alexandra Brintrup (University of Cambridge/ The Alan Turing Institute)