Otwarta nauka
Zarówno sama koncepcja otwartej nauki jak i praktyczny otwarty dostęp do treści naukowych zyskują coraz większe znaczenie w kontekście polityki naukowej zarówno w ujęciu globalnym jak i lokalnym. Wiele czołowych instytucji badawczych, wiodących uniwersytetów i podmiotów finansujących badania przyjęło polityki otwartego dostępu, których celem jest skuteczne zwiększanie dostępności treści naukowych dla społeczeństwa. Społeczność naukowa dostrzega i aktywnie wspiera dyskontowanie następujących korzyści z wprowadzenia modelu otwartego dostępu: promocja nauki w społeczeństwie, podnoszenie jakości badań naukowych (poprzez kontrolę ze strony środowiska naukowego), lepszy obieg cyfrowych treści naukowych, w tym przede wszystkim publikacji i danych badawczych oraz efektywniejsze wydatkowanie środków publicznych.
Otwarty dostęp na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu wpisuje się w światowe trendy w zakresie otwartej nauki i skutecznie zwiększa dostępność wyników badań naukowych dla wszystkich grup interesariuszy. W 2022 roku wprowadzono w UEP Politykę otwartego dostępu do publikacji naukowych pracowników i doktorantów UEP oraz osób uczestniczących w pracach badawczych i rozwojowych na UEP. Zgodnie z zaproponowanym tam podejściem, twórcy starają się zapewnić otwarty dostęp do publikacji poprzez:
1) publikowanie w recenzowanych otwartych czasopismach i książkach naukowych;
2) zdeponowanie elektronicznej postaci publikacji w Bazie Wiedzy UEP, najlepiej w wersji ostatecznie opublikowanej, a jeśli to nie jest możliwe, to w wersji dopuszczonej przez politykę wydawcy.
Na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, twórcy – o ile dopuszcza to polityka wydawcy albo umowa z nim zawarta – starają się zapewnić dostępność swoich prac poprzez ich publiczne udostepnienie tak, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym oraz możliwość nieodpłatnego i nieograniczonego technicznie korzystania z nich.
Dodatkowo, w celu harmonizacji działań w zakresie otwartego dostępu, JM Rektor UEP powołał w roku 2023 Pełnomocnika ds. Otwartego Dostępu.
Otwarty dostęp w praktyce
Otwarty dostęp to realne korzyści zarówno dla społeczeństwa jak i dla samych twórców. Z punktu widzenia społeczeństwa – dzięki podejmowanym na UEP inicjatywom, każda zainteresowana osoba lub podmiot uzyskuje nieodpłatny i łatwy dostęp do wyników prac naukowych prowadzonych przez uznanych specjalistów. W tym kontekście na szczególną uwagę zasługują dostępne źródła internetowe:
-
Repozytorium danych badawczych UEP
kolekcja danych badawczych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w repozytorium RepOd -
Instrukcja deponowania danych badawczych
instrukcja postępowania “krok po kroku” opracowana przez Administratorów kolekcji danych badawczych UEP -
Baza wiedzy UEP
w której zamieszczane są informacje o publikacjach, doktoratach, patentach i danych badawczych. -
Strona Wydawnictwa UEP
na której zamieszczono m.in. książki w otwartym dostępie. -
Strona Biblioteki UEP
na której oprócz informacji o zasobach Biblioteki zawarto również szczegółowe informacje o otwartym dostępie. -
Strona DBN: know-how badacza
na której zamieszczono najważniejsze informacje dot. działalności naukowej na UEP -
Materiały RID
w których zawarto informacje np. o tym jak publikować w otwartym dostępie według zasad Narodowego Centrum Nauki -
Materiały Narodowego Centrum Nauki
w których zawarto informacje o otwartej nauce -
Journal Checker Tool
narzędzie do testowania zgodności czasopism z wymogami Planu S -
Repozytorium publikacji
baza danych zawierająca publikacje naukowe oraz materiały dydaktyczne pracowników UEP
Aktualnie prowadzone są również prace nad utworzeniem repozytorium danych badawczych, które zapewni dostęp do danych będących podstawą prowadzonych badań.
Z punktu widzenia twórców – otwarty dostęp to również szereg korzyści. Wśród najważniejszych wymienić należy:
- zwiększenie rozpoznawalności twórcy,
- zwiększenie widoczności treści naukowych,
- podniesienie poziomu cytowalności prac,
- wywiązanie się ze zobowiązań grantowych,
- ułatwienie w nawiązywaniu kontaktów i współpracy z innymi naukowcami i ośrodkami.
Materiały informacyjne
Kontakt
Pełnomocnik Rektora ds. Otwartego Dostępu
dr hab. Dawid Szutowski, prof. UEP
mail: otwarty.dostep@ue.poznan.pl