XXXVI DEBATA AKADEMICKA: Mieszkanie – prawo czy towar?
W poprzednim systemie, władze przekonywały, że mieszkanie jest najwyższym dobrem człowieka, więc jak dobro najwyższe nie powinno być dostępne dla młodych ludzi już na początku ich drogi życiowej i zawodowej. W efekcie, młode małżeństwo mogło liczyć na własne M, kiedy oboje zbliżali się do pięćdziesiątki. Nikt nie chciał czekać, więc patologia kwitła na dobre. Mieszkań brakowało zawsze, a żadna władza nie potrafiła i potrafi nadal rozwiązać tego problemu, sprowadzając go do kwestii ekonomicznej i prawnej. Całkowicie pomijamy aspekty społeczne i kulturowe. W przestrzeni publicznej trwa intensywna (szczególnie w okresach przedwyborczych) dyskusja na temat: czy mieszkanie jest prawem czy też towarem. I nie jest to spór tylko polityków, prawników i ekonomistów. Jedno jest pewne: intensywność tej debaty absolutnie nie przekłada się na liczbę oddawanych mieszkań. Dlaczego nie udaje się zrealizować kolejnych „genialnych pomysłów” na własne mieszkanie? Nie udaje się zrealizować jednego pomysłu, a władza ma kolejną cudowną receptę. Po kilku latach okazuje się, że ten eksperyment znowu się nie udał.
Dlaczego decydenci nie dostrzegają zmian kulturowych w społeczeństwie będących wynikiem „głodu mieszkaniowego”? Dlaczego nie możemy dopracować się jasnej i trwałej polityki mieszkaniowej? Kto powinien odgrywać w niej wiodącą rolę: państwo, samorząd lokalny czy deweloperzy? Czy budownictwo mieszkaniowe jest tajemnym sektorem gospodarki, który nie wiadomo, jak zorganizować i jak powinien funkcjonować? Czy można postawić tezę, że brak mieszkań jest głównym powodem niskiego przyrostu naturalnego, znaczącej emigracji oraz stosunkowo dużej skali zjawiska rozwodów?
Trzy zagadnienia do debaty:
- Jakie są społecznie, kulturowe, ekonomicznie i polityczne konsekwencje permanentnego braku mieszkań? Dlaczego, w przeciwieństwie do innych społeczeństw, zdecydowanie preferujemy zakup nowego mieszkania na własność, a nie poprawę swoich warunków mieszkaniowych, dzięki wynajmowi samodzielnego lokum lub zakupie na wtórnym rynku?
- Jak w ostatnich trzydziestu latach zmieniało się społeczne, kulturowe i ekonomiczne postrzeganie prawa do własnego lokum?
- Mieszkanie powinno być prawem każdego obywatela, czy też towarem dostępnym jedynie na zasadach rynkowych? Czy państwo powinno ograniczyć się do określania ram prawnych działania deweloperów oraz banków kredytujących zakup nowych mieszkań lub ich zakup na rynku wtórnym?
Paneliści:
dr hab. Piotr Korduba, prof. UAM, Instytut Historii Sztuki UAM
dr Marta Skowrońska, Instytut Socjologii UAM
dr hab. Piotr Lis, prof. UEP, Katedra Koniunktury i Polityki Gospodarczej
dr hab. Radosław Trojanek, prof. UEP, Katedra Mikroekonomii
moderator: dr Krzysztof Gołata
Transmisja online na YouTube UEP https://www.youtube.com/watch?v=s0IHnG9nvHA